هدف پروتكل :
افزايش كارايي انرژي در بخش هاي مربوط اقتصاد ملي ارتقاء فعاليتهاي پايدار مديريت جنگل ها جنگل كاري و ايجاد جنگلهاي جديد ترغيب انواع پايدار كشاورزي در پرتو ملاحظات مربوط به تغيير آب و هوا ترغيب توسعه و گسترش استفاده از انواع جديد انرژي تجديد پذير و فن آوريهاي كنترل انتشار دي اكسيد كربن و فن آوري هاي پيشرفته و جديد بي خطر براي محيط زيست و …..
قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ايران به پروتکل کيوتو در مورد کنوانسيون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغيير آب و هوا
ماده واحده – به دولت جمهوری اسلامی ايران اجازه داده می شود با رعايت اصول پنجاهم ( ۵۰ ) و يکصد و سی و نهم ( ۱۳۹ ) قانون اساسی جمهوری اسلامی ايران نسبت به الحاق به پروتکل کيوتو از ملحقات کنوانسيون تغيير آب و هوا ۱۳۷۱ هجری شمسی ( ۱۹۹۲ ميلادی ) مشتمل بر يک مقدمه و بيست و هفت ماده و دو ضميمه به شرح پيوست اقدام و اسناد مربوط را تسليم نمايد . دولت جمهوری اسلامی ايران در صورتی مجاز به استفاده از ماده ۱۸ پروتکل و ماده ۱۴ کنوانسيون در مورد حل اختلاف می باشد که در اين مورد مراتب به تصويب مجلس شوراي اسلامي برسد .
پروتکل کيوتو در مورد تغيير آب و هوا
در مورد كنوانسيون چارچوب سازمان ملل متحد درمورد تغيير آب و هوا
اعضاي اين پروتكل ؛
كه عضو كنوانسيون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغيير آب و هوا هستند كه ازاين پس با عنوان «كنوانسيون» ناميده خواهند شد؛
در پيگيري هدف نهايي كنوانسيون به گونهاي كه در ماده (۲) آن بيان شده است؛
با در نظر گرفتن مفاد كنوانسيون ؛
با بهره جويي از ماده (۳) كنوانسيون ؛
پيرو دستورالعمل برلين كه براساس تصميم ۱. پ س/ ۱ كنفرانس اعضاي كنوانسيون در اولين جلسه آن به تصويب رسيده است ؛
به شرح زير توافق نمودند:
ماده ۱
از نظر اين پروتكل، تعاريف ارايه شده در ماده (۱) كنوانسيون به كاربرده خواهند شد؛ بعلاوه:
۱ـ «كنفرانس اعضاء» به كنفرانس اعضاي كنوانسيون اطلاِق ميشود.
۲ـ «كنوانسيون»به كنوانسيون چارچوب سازمان ملل متحد راجع به تغيير آب و هوا كه در تاريخ ۹ مه ۱۹۹۲ ميلادي (برابر با ۱۹/۲/۱۳۷۱ هجري شمسي) در نيويورك به تصويب رسيده است، اطلاِق ميشود.
۳ـ «هيأت بينالدولي تغيير آب و هوا» به هيأت بينالدولي تغيير آب و هوا اطلاِق ميشود كه در سال ۱۹۸۸ ميلادي (۱۳۷۷ هجري شمسي) به طور مشترك به وسيلة سازمان هواشناسي جهاني و برنامه زيست محيطي سازمان ملل متحد تشكيل شد.
۴ـ «پروتكل مونترال» به پروتكل مونترال در مورد مواد كاهنده لايه ازن اطلاِ ميشود كه در ۱۶ سپتامبر ۱۹۸۷ ميلادي (۲۶/۶/۱۳۶۶ هجري شمسي) در مونترال به تصويب رسيد و متعاقباً جرح و تعديل و اصلاح شد.
۵ـ «اعضاي حاضر و رأيدهنده» به اعضايي كه حاضر هستند و رأي مثبت يا منفي ميدهند، اطلاِ ميشود.
۶ـ «عضو» به عضو اين پروتكل اطلاِ ميشود، جز در صورتي كه متن به گونه ديگري مشخص نمايد.
۷ـ «عضو مندرج در ضميمه (۱)» به عضوي اطلاِ ميشود كه در ضميمه (۱) كنوانسيون آمده، به گونهاي كه ممكن است اصلاح شود، يا عضوي به موجب جزء (ج) بند (۲)ماده (۴) كنوانسيون اطلاعيهاي را ارايه كرده است.
ماده ۲
(۱) هر عضو مندرج در ضميمه (۱) به منظور رسيدن به حد كمي انتشار و تعهدات مربوط به كاهش به موجب ماده (۳) و همچنين ترغيب توسعه پايدار موارد زير را انجام خواهد داد:
الف) اجرا و يا تشريح بيشتر سياستها و اقدامات طبق شرايط ملي خود مانند:
(۱) افزايش كارآيي انرژي دربخشهاي مربوط اقتصاد ملي؛
(۲) محافظت و افزايش چاهكها و انبارههاي گازهاي گلخانهاي كه به وسيله پروتكل مونترال كنترل نشدهاند، با توجه به تعهدات خود به موجب موافقت نامههاي بينالمللي زيستمحيطي مربوط ؛ ارتقاء فعاليتهاي پايدار مديريت جنگلها، جنگلكاري وايجاد جنگلهاي جديد؛
(۳) ترغيب اشكال پايدار كشاورزي در پرتو ملاحظات مربوط به تغيير آب و هوا؛
(۴) ترغيب تحقيق، توسعه و گسترش استفاده از انواع جديد و تجديدپذير انرژي و فن آوريهاي كنترل انتشار دياكسيدكربن و فنآوريهاي پيشرفته و جديد بيخطر براي محيطزيست؛
(۵) كاهش تدريجي يا حذف نقايص بازار، انگيزههاي مالي، معافيت از عوارض و ماليات و يارانهها در تمام بخشهاي انتشاردهنده گازهاي گلخانهاي كه در تضاد با هدف كنوانسيون و اجراي مكانيزمهاي بازار هستند.
(۶) تشويق اصلاحات مناسب در بخشهاي مربوط به هدف ترغيب سياستها واقداماتي كه نشر گازهاي گلخانهاي را كه به وسيله پروتكل مونترال كنترل نشده است، كاهش داده يا محدود مينمايد؛
(۷) اقداماتي در بخش حمل و نقل به منظور محدود كردن و يا كاهش انتشار گازهاي گلخانهاي كه بوسيله پروتكل مونترال كنترل نشده است؛
(۸) محدود كردن ويا كاهش گاز متان از طريق بهبود و به كارگيري مديريت مواد زايد و نيز توليد، انتقال و توزيع انرژي.
ب) همكاري با ساير اعضا براي افزايش كارآيي فردي و مشترك سياستها و اقدامات مصوب آنها به موجب اين ماده در اجراي رديف (۱) جزء (ت) بند (۲) ماده(۴) كنوانسيون. به اين منظور اعضاي مزبور براي مشاركت در تجربيات و تبادل اطلاعات خود در مورد سياستها و اقدامات مزبور از جمله روشهاي در حال توسعه براي بهبود مقايسه، شفافيت و كارآيي آنها اقداماتي را اتخاذ خواهند كرد. كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند در اولين جلسه خود يا به محض اينكه پس از آن عملي باشد راههاي تسهيل همكاري ياد شده را با در نظر گرفتن كليه اطلاعات مربوط بررسي خواهد كرد.
۲) اعضاي مندرج در ضميمه (۱) محدود كردن يا كاهش انتشار گازهاي گلخانهاي كه به وسيلة پروتكل مونترال كنترل نشدهاند و ناشي از سوختهاي مخزن هوايي و دريايي هستند را به ترتيب از طريق كار با سازمان بينالمللي هواپيمايي بينالمللي كشوري و سازمان بينالمللي دريانوردي ادامه خواهند داد.
۳) اعضاي مندرج در ضميمه (۱) در جهت اجراي اقدامات و سياستهاي موضوع اين ماده تلاش خواهند كرد به صورتي كه اثرات نامطلوب از جمله اثرات نامطلوب تغيير آب و هوا، تأثير برتجارت بينالمللي و تأثيرات اجتماعي، محيطي و اقتصادي بر ساير اعضا به ويژه اعضاي در حال توسعه و خصوصاً اعضايي كه در بندهاي (۸) و (۹) ماده (۴) كنوانسيون مشخص شدهاند را با توجه به ماده (۳) كنوانسيون به حداقل برسانند. كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند، ميتواند در صورت اقتضا براي ترغيب اجراي مفاد اين بند اقدامات بيشتري را معمول دارد.
۴) چنانچه كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند تصميم بگيرد كه هماهنگ كردن سياستها و اقدامات موضوع جزء (الف) بند (۱) بالا با توجه به شرايط بالقوة ملي متفاوت مفيد خواهد بود، راهها و روشهايي را براي تشريح هماهنگي اقدامات و سياستهاي مزبور بررسي خواهد نمود.
ماده ۳
۱ـ اعضاي مندرج در ضميمه (۱) به طور منفرد يا مشترك تضمين خواهند نمود كه كل ميزان انتشار دياكسيدكربن آنها كه ناشي از دخالت انسان در طبيعت است معادل گازهاي گلخانهاي فهرست شده در ضميمه (الف) است و از مقدار تعيين شده براي آنها تجاوز نميكند. اين مقدار به موجب تعهد مربوط به كاهش و محدويت كمي انتشار آنها كه در ضميمه (ب) درج شده و طبق مفاد اين ماده با ديدگاه كاهش انتشار اين گازها در سطح جهان به ميزان ۵ درصد زير ميزان انتشار در سال ۱۹۹۰ ميلادي (۱۳۶۹ هجري شمسي) در دوره تعهد ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ ميلادي (۱۳۷۸ تا ۱۳۹۱ هجري شمسي) محاسبه ميشود.
۲ـ هر عضو مندرج در ضميمه (۱) بايد تا سال ۲۰۰۵ ميلادي (۱۳۸۴ هجري شمسي) در نيل به تعهدات خود به موجب اين پروتكل پيشرفت قابل اثباتي داشته باشد.
۳ـ تغييرات خالص در انتشار گازهاي گلخانهاي از منابع نشر و جابجايي آنها توسط چاهكها كه از تغيير بكارگيري زمين توسط دخالت مستقيم انسان و فعاليتهاي مربوط به جنگلها (كه محدود به جنگل كاري، ايجاد مجدد جنگل و تخريب جنگلها از سال ۱۹۹۰ ميلاديـ ۱۳۶۹ هجري شمسيـ شده است) ناشي ميشود و به صورت تغييرات اثباتپذير موجودي در هردوره تعهد اندازهگيري شده بايد در جهت ايفاي تعهدات هرعضو مندرج در ضميمه (۱) به موجب اين ماده به كار گرفته شوند. انتشار گازهاي گلخانهاي از منابع و جابجايي آنها بوسيله چاهكها كه بافعاليتهاي مزبور ارتباط دارند بايد به صورت شفاف و قابل اثبات گزارش شده و طبق مواد (۷) و (۸) مورد تجديد نظر قرار گيرند.
۴ـ قبل از اولين اجلاس كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند، هر عضو مندرج در ضميمه (۱) دادههايي را به منظور احراز ميزان موجودي كربن خود در سال ۱۹۹۰ ميلادي (۱۳۶۹ هجري شمسي) و امكان برآورد تغيير در موجودي كربن در سالهاي بعدي براي هيأت فرعي مشاوره علمي و فني فراهم خواهد نمود. كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند، اولين جلسه خود و به محض امكان پس از آن، با در نظر گرفتن عدم قطعيت، شفافيت گزارش، قابليت اثباتپذيري، روشهاي هيأت بينالدولي تغيير آب و هوا، مشاوره ارايه شده توسط هيأت فرعي مشاوره علمي و فني طبق ماده (۵) و تصميمات كنفرانس اعضا بايد درباره الگوها، قواعد و رهنمودهاي مربوط به اينكه چطور و كداميك از فعاليتهاي انساني اضافي مرتبط با تغييرات انتشار و جابجايي گازهاي گلخانهاي در خاكهاي كشاورزي و تغيير بكارگيري زمين و طبقهبندي جنگلها بايد به مقدار مشخص شده براي اعضاي مندرج در ضميمه (۱) افزوده شود يا از آن كاسته شود، تصميمگيري كند، اينگونه تصميمات بايد در دوره دوم و دورههاي بعدي تعهد به كار گرفته شود يك عضو ميتواند تصميمات مربوط به فعاليتهاي انساني اضافي را در اولين دوره تعهد خود به كار بندد مشروط به اينكه اين فعاليتها از سال ۱۹۹۰ ميلادي (۱۳۶۹ هجري شمسي) صورت پذيرفته باشد.
۵ـ اعضاي مندرج در ضميمه (۱) كه دستخوش فرآيند عبور به سوي اقتصاد بازار هستند و سال يا دوره مبناي آنها به موجب تصميم ۲. پ س / ۹ دومين اجلاس كنفرانس اعضاي مشخص شده است بايد همان سال يا دوره را براي اجراي تعهدات خود به موجب اين ماده استفاده كنند. هر عضو ديگر مندرج در ضميمه (۱) كه دستخوش فرآيند عبور بسوي اقتصاد بازار است و هنوز اولين گزارش ملي خود را به موجب ماده (۱۲) كنوانسيون تسليم نكرده است نيز ميتواند كنفرانس اعضا را كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند از قصد خودبراي استفاده از سال يا دوره مبناي تاريخي ديگري غير از سال ۱۹۹۰ ميلادي (۱۳۶۹ هجري شمسي) براي اجراي تعهدات خود به موجب اين ماده مطلع نمايد. كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند در مورد قبول اين اطلاعيه تصميمگيري خواهد كرد.
۶ـ كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند، با توجه به بند (۶) ماده (۴) كنوانسيون، مقدار معيني قابليت انعطاف را براي اعضاي مندرج در ضميمه (۱) كه دستخوش فرآيند عبور به سوي اقتصاد بازار هستند، در اجراي تعهدات آنها به موجب اين پروتكل به غير از تعهدات مندرج در اين ماده، در نظر خواهد گرفت.
۷ـ مقدار تعيين شده هر عضو مندرج در ضميمه (۱) در اولين دوره تعهد مربوط به كاهش و محدوديت كمي انتشار، از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۱ ميلادي (۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ هجري شمسي) برابر با درصد مشخص شده براي آن در ضميمه (ب)، مربوط به كل دياكسيدكربن ناشي از دخالت انسان در طبيعت كه معادل انتشار گازهاي گلخانهاي فهرست شده در ضميمه (الف) در سال ۱۹۹۰ ميلادي (۱۳۶۹ هجري شمسي) يا سال يا دوره مبنايي است كه طبق بند (۵) بالا مشخص شده ضربدر ۵ خواهد بود. آن دسته از اعضاي مندرج در ضميمه (۱) كه درمورد آنها تغيير كاربري زمين و جنگل كاري منبع خالص انتشار گازهاي گلخانهاي در سال ۱۹۹۰ ميلادي (۱۳۶۹ هجري شمسي) ميباشد، بايد كل دياكسيدكربن ناشي از دخالت انسان در طبيعت كه معادل انتشار منهاي مقدار جابجا شده در سال ۱۹۹۰ ميلادي (۱۳۶۹ هجري شمسي) و ناشي از تغيير كاربري زمين است را براي محاسبه مقدار تعيين شده خود در سال يا دوره مبناي انتشار ۱۹۹۰ ميلادي (۱۳۶۹ هجري شمسي) خود به حساب آورند.
۸ـ هر عضو مندرج در ضميمه(۱) ميتواند به منظور محاسبه موضوع بند (۷) فوِ سال مبناي خود را در مورد هيدروفلوروكربنها، پرفلوروكربنها و هگزافلوريدسولفور، سال ۱۹۹۵ ميلادي (۱۳۷۴هجري شمسي) قرار دهد.
۹ـ تعهدات مربوط به دورههاي بعدي براي اعضاي مندرج در ضميمه (۱) دراصلاحيههاي ضميمه (ب) اين پروتكل كه طبق بند (۷) ماده (۲۰) به تصويب خواهد رسيد احراز خواهد شد. كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند، بررسي تعهدات مزبور را حداقل (۷) سال قبل از اتمام دوره اول تعهد مذكور در بند (۷) فوِ شروع خواهد كرد.
۱۰ـ هر واحد كاهش نشر، يا هر بخش از مقدار تعيين شده كه عضوي از عضو ديگر طبق ماده (۶) و ماده (۱۶) مكرر كسب ميكند، بايد به مقدار تعيين شده براي آن عضو اضافه شود.
۱۱ـ هرواحد كاهش نشر، يا هر بخش از مقدار تعيين شده كه عضوي به عضو ديگر طبق مفاد ماده (۶) يا (۱۶) مكرر انتقال ميدهد، بايد از مقدار تعيين شده براي آن عضو كسر شود.
۱۲ـ هرگاه نشر تاييد شده كه عضوي از عضو ديگر طبق مفاد ماده (۱۲) كسب ميكند بايد به مقدار تعيين شده براي آن عضو اضافه شود.
۱۳ـ اگر ميزان انتشار عضو مندرج در ضميمه (۱) در خلال دوره تعهد كمتر از مقدار تعيين شده براي آن به موجب اين ماده باشد، اين اختلاف به درخواست آن عضو به مقدار تعيين شده براي آن عضو براي دورههاي بعدي تعهد اضافه خواهد شد.
۱۴ـ هر عضوي مندرج در ضميمه (۱) بايد تلاش كند كه تعهدات اشاره شده در بند (۱) فوِ را به گونهاي اجرا كند كه تأثيرات نامطلوب اجتماعي، زيستمحيطي و اقتصادي بر روي اعضاي در حال توسعه به ويژه اعضايي كه در بندهاي (۸) و (۹) ماده (۴) كنوانسيون مشخص شدهاند را به حداقل برساند. در راستاي تصميمهاي مربوط كنفرانس اعضا در مورد اجراي بندهاي مذكور، كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند بايد اقدامات لازم را براي به حداقل رساندن تأثيرات نامطلوب تغيير آب و هوا و يا تأثيرات اقدامات واكنشي بر اعضاي موضوع بندهاي مذكور در اولين جلسه خود بررسي كند. در ميان موضوعاتي بايد بررسي شوند، تأمين اعتبارات مالي، بيمه و انتقال فنآوري قرار خواهد داشت.
ماده ۴
۱ـ آن دسته از اعضاي مندرج در ضميمه (۱)كه توافق نمودهاند كه تعهدات خود به موجب ماده (۳) را به صورت مشترك اجرا كنند، چنين تلقي خواهد شد كه تعهدات مزبور را انجام دادهاند مشروط به اينكه مقدار كل دياكسيدكربن ناشي از دخالت انسان در طبيعت كه معادل ميزان انتشار گازهاي گلخانهاي ميباشد كه در ضميمه (الف) فهرست شده نبايد از مقادير تعيين شده براي آنها كه براساس تعهدات مربوط به كاهش و محدوديت مقدار كمي آنها كه در ضميمه (ب) توضيح داده شده و طبق مفاد ماده (۳) محاسبه شده است تجاوز كند. سطح انتشار مربوط كه به هر يك از اعضاء موافقتنامه تخصيص داده شده بر آن موافقتنامه درج خواهد شد.
۲ـ اعضاي هر گونه موافقتنامه مزبور، شرايط موافقتنامه را در تاريخ توديع اسناد تنفيذ، پذيرش، تصويب يا الحاِ خود به اطلاع دبيرخانه خواهند رساند. دبيرخانه نيز به نوبه خود، اعضا و امضاكنندگان كنوانسيون را از شرايط موافقتنامه مطلع خواهد كرد.
۳ـ موافقتنامه در طول دوره تعهدي كه در بند (۷) ماده (۳) مشخص شده است، همچنان مورد اجرا خواهد بود.
۴ـ چنانچه اعضا به طور مشترك، در چارچوب و همراه با سازمان وحدت اقتصادي منطقهاي فعاليت كنند، هر تغييري كه در تركيب سازمان صورت گيرد، بر روي تعهدات موجود به موجب اين پروتكل تأثير نخواهد گذاشت. هر تغييري در تركيب سازمان فقط در مورد مقاصد تعهدات مزبور به موجب ماده (۳) كه به دنبال تجديد نظر مزبور تصويب شده، اعمال خواهد شد.
۵ـ در صورتي كه اعضاي چنين موافقتنامهاي نتوانند به سطح كلي كاهش انتشار در مجموع نائل شوند، هر عضو چنين موافقتنامهاي مسئول سطح انتشار مربوط به خود كه در موافقتنامه درج شده است، خواهد بود.
۶ـ چنانچه اعضاء به طور مشترك، در چارچوب و همراه با سازمان وحدت اقتصادي منطقهاي فعاليت كنند كه خود عضو اين پروتكل است، هر كشور عضو آن سازمان وحدت اقتصادي كه به طور انفرادي و همراه با سازمان وحدت اقتصادي منطقهاي طبق ماده (۲۳)فعاليت ميكند، در صورتي كه نتواند به سطح كلي كاهش انتشار در مجموع نائل شود، مسئول سطح انتشار خود به گونهاي كه در اين ماده توضيح داده شده است خواهد بود.
ماده ۵
۱ـ هر عضو مندرج در ضميمه (۱) بايد حداكثر يكسال قبل از شروع اولين دوره تعهد، نظام ملي را براي برآورد ميزان انتشار تمامي گازهاي گلخانه از طريق منابع و جابجايي آنها توسط چاهكها كه دراثر دخالت انسان در طبيعت به وجود ميآيند و به وسيله پروتكل مونترال كنترل نميشوند، در محل داشته باشند.
كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند در اولين جلسه خود در مورد رهنمودهايي براي نظامهاي ملي مزبور كه بايد شامل روشهاي مشخص شده در بند (۲) زير باشد تصميمگيري خواهد كرد.
۲ـ روشهاي مربوط به برآورد ميزان انتشار تمامي گازهاي گلخانهاي از منابع و جابجايي آنها توسط چاهكها كه در اثر دخالت انسان در طبيعت بوجود ميآيند و به وسيله پروتكل مونترال كنترل نميشوند بايد مورد قبول هيأت بينالدولي تغيير آب و هوا بوده و در سومين جلسه كنفرانس اعضاء مورد توافق قرار گرفته باشد. در صورتي كه روشهاي مزبور به كارگرفته نشوند بايد اصلاحات مناسبي اعمال شود كه طبق روشهايي هستند كه كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند در اولين جلسه خود در مورد آنها توافق كرده است. كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند بايد از جمله براساس كار هيأت بينالدولي تغيير آب و هوا و مشاوره تخصصي هيات فرعي مشاوره علمي و فني با توجه كامل به تصميمات مربوط كنفرانس اعضاء به طور منظم روشها و اصلاحات مزبور را بررسي كرده و در صورت اقتضا مورد تجديدنظر قرار دهد. تجديد نظر در مورد روشها يا اصلاحات بايد تنها در جهت تعيين رعايت تعهدات به موجب ماده (۳) در مورد هر دوره تعهد تصويب شده، پس از آن تجديد نظر به كار گرفته شوند.
۳ـ توانايي بالقوه در گرم كردن كره زمين مورد استفاده براي محاسبه مقدار دياكسيدكربن كه معادل انتشار گازهاي گلخانهاي از طريق منابع و جابجايي به وسيله چاهك است كه در اثر دخالت انسان در طبيعت به وجود ميآيند و به وسيله پروتكل مونترال كنترل نميشوند و در ضميمه (الف) فهرست شدهاند بايد مورد قبول هيأت بينالدولي تغيير آب و هوا بوده و در سومين جلسه كنفرانس اعضا مورد توافق قرار گرفته باشد. كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند بايد از جمله براساس كار هيأت بينالدولي تغيير آب و هوا و مشاوره تخصصي هيأت فرعي مشاوره علمي و فني، با توجه كامل به تصميمات مربوط كنفرانس اعضا، توانايي بالقوه گازهاي گلخانهاي در گرم كردن كره زمين را بررسي كرده و در صورت اقتضا مورد تجديد نظر قرار دهد. تجديد نظر در توانايي بالقوه در گرم كردن زمين تنها نسبت به تعهدات به موجب ماده (۳) در مورد هر دوره تعهد تصويب شده پس از آن تجديد نظر،اعمال خواهد شد.
ماده ۶
۶ـ هر عضو مندرج در ضميمه (۱) از نظر ايفاي تعهدات خود به موجب ماده(۳) ميتواند واحدهاي كاهش ميزان انتشار را كه از طرحهاي كاهش انتشار گازهاي گلخانهاي از طريق منابع و جابجايي به وسيله چاهكها كه در اثر دخالت انسان در طبيعت به وجود آمدهاند از افزايش مقدار جابجايي اين گازها توسط چاهكها در هر يك از بخشهاي اقتصادبدست ميآيد، به اعضاي ديگر انتقال داده يا از اعضاء ديگر بگيرد.
مشروط بر آنكه:
(الف) هر يك از اين طرحها به تصويب اعضاي ذيربط رسيده باشد؛
(ب) هر يك از اين طرحها، كاهشي در انتشار از منابع يا افزايشي در جابجايي توسط چاهكها را فراهم كند يعني اضافه بر ميزاني كه به گونه ديگري اتفاِ ميافتد؛
(پ) هيچ واحد كاهش انتشار را در صورتي كه مطابق تعهدات آن به موجب مواد (۵) و (۷) نباشد، دريافت نكند.
(ت) كسب واحدهاي كاهش انتشار بايد مكمل فعاليتهاي داخلي از نظر ايفاي تعهدات به موجب ماده (۳) باشد.
۲ـ كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند ميتواند در اولين جلسه خود يا در اولين فرصت بعد از آن، رهنمودهاي اجراي اين ماده را از جمله براي تأييد و گزارش دهي بيشتر شرح دهد
۳ـ هر عضو مندرج در ضميمه (۱) ميتواند به موجب مسئوليت خود به اشخاص حقوقي اجازه شركت در فعاليتهايي را كه منجر به ايجاد، انتقال يا كسب واحدهاي كاهش انتشار به موجب اين ماده ميشود، بدهد.
۴ـ اگر عضو مندرج در ضميمه (۱) در مورد اجراي الزامات موضوع اين بند طبق مفاد مربوط ماده (۸) سؤالي را مطرح كند، اكتساب و انتقال واحدهاي كاهش انتشار ممكن است تا بعد از اينكه سؤال مطرح شود ادامه يابد، مشروط بر اينكه امكان استفاده از هر يك از واحدهاي مزبور بوسيله يك عضو براي ايفاي تعهدات خود به موجب ماده (۳) تا وقتي كه موضوع موافقت حل و فصل شود، وجود نداشته باشد.
ماده ۷
۱ـ هر عضو مندرج در ضميمه (۱) بايد در گزارش موجودي سالانه خود در مورد انتشار گازهاي گلخانهاي از منابع و جابجايي بوسيله چاهكها كه ناشي از دخالت انسان در طبيعت است و بوسيله پروتكل مونترال كنترل نميشوند، و طبق تصميمات مربوط كنفرانس اعضا ارايه شده است، اطلاعات تكميلي لازم را كه طبق بند (۴) زير تعيين خواهد شد، از نظر حصول اطمينان از رعايت ماده (۳) درج كند.
۲ـ هر عضو مندرج در ضميمه (۱) بايد اطلاعات تكميلي مورد نياز جهت اثبات رعايت تعهدات خود به موجب اين پروتكل را كه طبق بند (۴) زير تعيين خواهد شد در گزارش ملي خود كه به موجب ماده (۱۲) كنوانسيون ارايه شده است، بگنجاند.
۳ـ هر عضو مندرج در ضميمه (۱) بايد ساليانه اطلاعات مقرر به موجب بند (۱) فوِ را ارايه دهد كه شروع آن با اولين گزارش موجودي به موجب كنوانسيون براي اولين سال دوره تعهد پس از لازمالاجرا شدن اين پروتكل براي آن عضو، صورت خواهد گرفت. هر عضو مزبوربايد اطلاعات مقرر به موجب بند (۲) فوِ را به عنوان قسمتي از اولين گزارش ملي خود به موجب كنوانسيون پس از لازمالاجرا شدن اين پروتكل در مورد آن و پس از تصويب رهنمودهايي كه در بند (۴) زير پيشبيني شده است ارايه نمايد. دفعات ارايه اطلاعات بعدي مقرر به موجب اين ماده توسط كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند با توجه به جدول زماني براي ارايه گزارشهاي ملي كه كنفرانس اعضا در مورد آن تصميمگيري كرده است، تعيين خواهد شد.
۴ـ كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند در اولين جلسه خود رهنمود تهيه اطلاعات مقرر به موجب اين ماده را تصويب خواهد كرد و پس از آن رهنمودهاي تهيه اطلاعات به موجب اين ماده را با توجه به رهنمودهاي تهيه گزارش ملي توسط اعضاي مندرج در ضميمه (۱) كه به تصويب كنفرانس اعضا رسيده است، به طور ادواري مورد تجديد نظر قرار خواهد داد. همچنين كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند بايد پيش از اولين دوره تعهد در مورد چگونگي محاسبه مقادير تعيين شده، تصميمگيري نمايد.
ماده ۸
۱ـ اطلاعاتي كه به موجب ماده (۷) توسط هر عضو مندرج در ضميمه (۱) ارايه ميشود، بوسيله گروههاي متخصص بررسي به موجب تصميمات مربوط كنفرانس اعضا و طبق رهنمودهايي بدين منظور به موجب بند (۴) توسط كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضا اين پروتكل فعاليت ميكند تصويب شدهاند مورد بررسي قرار خواهد گرفت. اطلاعاتي كه به موجب بند (۱) ماده (۷) توسط هر عضو مندرج در ضميمه (۱) ارايه ميگردد به عنوان بخشي از گردآوري و محاسبه سالانه ذخيره انتشار و مقادير تعيين شده، مورد تجديد نظر قرار خواهد گرفت. به علاوه اطلاعاتي كه به موجب بند (۲)ماده (۷) توسط هر عضو مندرج در ضميمه(۱) ارايه ميگردد به عنوان بخشي از بررسي گزارشات مورد بررسي و تجديد نظر قرار خواهند گرفت.
۲ـ گروههاي متخصص بررسي به وسيله دبيرخانه هماهنگ خواهند شد و متشكل از متخصصيني خواهند بود كه از ميان افراد معرفي شده توسط اعضاي كنوانسيون يا در صورت اقتضا سازمانهاي بينالدولي، طبق رهنمودي كه به همين منظور توسط كنفرانس اعضا پيشبيني شده است، انتخاب گرديدهاند.
۳ـ فرآيند بررسي بايد ارزيابي فني جامع و كاملي از تمام جنبههاي اجرا توسط عضو اين پروتكل باشد. گروههاي متخصص بررسي بايد گزارشي را براي كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند تهيه كنند كه اجراي تعهدات را ارزيابي كرده و مسائل بالقوه و عوامل مؤثر در اجراي تعهدات را مشخص كند. اين گزارشها توسط دبيرخانه بين كليه اعضاي كنوانسيون توزيع خواهد شد.
دبيرخانه سوالات مربوط به اجرا را كه در اين گزارشها مشخص شده است براي بررسي بيشتر توسط كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند، فهرست خواهد كرد.
۴ـ كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند در اولين جلسه خود رهنمودهاي بررسي اجرا بوسيله گروههاي متخصص بررسي را با توجه به تصميمهاي مربوط كنفرانس اعضا تصويب نموده و پس از آن به صورت ادواري آنها را مورد تجديد نظر قرار خواهد داد.
۵ـ كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند با كمك هيأت فرعي اجرا و در صورت اقتضاء هيأت فرعي مشاوره علمي و فني موارد زير را بررسي خواهد نمود:
(الف)اطلاعات ارايه شده به موجب ماده (۷) توسط اعضا و گزارشهاي انجام بررسيهاي كارشناسانه بر روي آنها به موجب اين ماده و
(ب) سوالات مربوط به اجرا كه توسط دبيرخانه به موجب بند (۳) فوِ فهرست شده و همچنين سوالاتي كه توسط اعضا مطرح شده است.
۶ـ كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند، پيرو بررسي خود در مورد اطلاعات موضوع بند (۵) فوِ در مورد هر يك از موضوعات لازم براي اجراي اين پروتكل تصميمگيري خواهد نمود.
ماده ۹
۱ـ كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضا اين پروتكل فعاليت ميكند، در پرتو بهترين اطلاعات علمي و ارزيابي موجود در مورد تغيير آب و هوا و اثرات آن و همچنين اطلاعات فني، اجتماعي و اقتصادي مربوط، اين پروتكل را به صورت ادواري مورد تجديدنظر قرار خواهدداد. اين تجديدنظرها با تجديدنظرهاي مربوط به موجب كنوانسيون به ويژه موارد مقرر در جزء (ب)بند (۲)ماده (۴) و جزء (الف) بند (۲) ماده (۷) كنوانسيون هماهنگ خواهد شد. كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند بر پايه اين بررسيها اقدامات مناسبي را اتخاذ خواهد كرد.
۲ـ اولين تجديدنظر در دومين اجلاس كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند صورت خواهد گرفت. تجديدنظرهاي بعدي در فاصلههاي منظم و با روشي به موقع انجام خواهد شد.
ماده ۱۰
كليه اعضا با توجه به مسئوليتهاي مشترك و در عين حال متفاوت خود، اولويتهاي توسعه منطقهاي و ملي خاص خود، اهداف و شرايط، بدون عنوان كردن تعهدات جديد براي اعضايي كه نام آنها در ضميمه (۱) درج نشده، همچنين تأييد مجدد تعهدات موجود در بند (۱) ماده (۴) كنوانسيون و ادامه روند پيشرفت در اجراي اين تعهدات به منظور دستيابي به توسعه پايدار با توجه به بندهاي (۳)، (۵) و (۷) و ماده (۴) كنوانسيون:
(الف) در صورتي كه مناسب باشد و در حد امكان، به منظور بهبود كيفيت عوامل محلي نشر و دادههاي فعاليت و يا الگوهايي كه منعكسكننده شرايط اقتصادي، اجتماعي هر عضو براي تهيه و روز آمد كردن ادواري فهرستهاي ملي انتشار گازهاي گلخانهاي، از منابع و جابجايي از طريق چاهكها، ميباشد كه به وسيله پروتكل مونترال كنترل نميشوند و ناشي از دخالت انسان در طبيعت ميباشند، برنامههاي مقرون به صرفه و در صورت اقتضا منطقهاي را بااستفاده از روشهاي قابل مقايسهاي كه كنفرانس اعضا در مورد آنها توافق نموده است و سازگار با رهنمودهاي تهيه گزارش ملي مصوب كنفرانس اعضاء است، تنظيم خواهند نمود.
(ب) برنامههاي ملي و در صورت اقتضاء منطقهاي را كه شامل اقداماتي براي تعديل تغيير آب و هوا و اقداماتي براي تسهيل انطباِ لازم با تغيير آب و هوا ميباشد تنظيم، اجرا و منتشر كرده و به طور منظم به روز خواهند كرد:
۱ـ اين برنامهها بايد از جمله با بخشهاي انرژي، حمل و نقل، صنعت و نيز كشاورزي، جنگلداري، مديريت مواد زايد ارتباط داشته باشد. به علاوه فنآوريهاي انطباِ وروشهاي بهبود طرحهاي فضاييبايد قابليت انطباِ با تغيير آب و هوا را افزايش دهد و
۲ـ اعضاي مندرج در ضميمه (۱) بايد اطلاعات مربوط به اقدامات به موجب اين پروتكل از جمله برنامههاي ملي را طبق رهنمودهاي مقرر در ماده (۸) ارايه دهند و ساير اعضا بايد تلاش كنند تا در صورت اقتضا اطلاعات مربوط به برنامههايي كه شامل اقداماتي است كه هر عضو معتقد است ميتواند در مورد تغيير آب و هوا و اثرات نامطلوب آن انجام دهد از جمله جلوگيري از افزايش نشر گازهاي گلخانهاي و گسترش جابجايي از طريق چاهكها و ظرفيتسازي و اقدامات تطبيقپذيري ميشود در گزارشات ملي خود ملحوظ نمايند.
(پ) در زمينه ارتقا الگوهاي موثر توسعه، به كارگيري و انتشار و اتخاذ كليه اقدامات عملي براي ارتقاء؛ تسهيل و در صورت اقتضا تأمين هزينه انتقال يا دستيابي به فنآوريهاي بيخطر از نظرزيست محيطي، دانش فني، رويهها و فرآيندهاي مربوط به تغيير آب و هوا خصوصاً در كشورهاي در حال توسعه، از جمله تنظيم سياستها و برنامههايي براي انتقال موثر فن آوريهاي بيخطراز نظر زيست محيطي كه متعلق به عموم بوده يا در دسترس همگان است و ايجاد محيطي براي بخش خصوصي براي اينكه بتواند فنآوريهاي بيخطر از نظرزيست محيطي را ترغيب نموده، دسترسي به آنها را ارتقاء بخشيده و انتقال دهد، همكاري خواهند نمود؛
(ت) در تحقيقات علمي و فني همكاري نموده و نگهداري و توسعه نظامهاي نظارتي اصولي و توسعه بايگاني دادهها را ارتقاء خواهند بخشيد تا عدم قطعيتهاي مرتبط با سيستم آب و هوا، تأثيرات نامطلوب ناشي از تغيير آب و هوا و نتايج اقتصادي و اجتماعي استراتژيهاي واكنشي مختلف را كاهش دهند، و توسعه و تقويت ظرفيتهاي دروني و تواناييهاي آنها را ارتقاء بخشند تا در تلاشهاي بينالمللي و بينالدولي، برنامهها و شبكههاي تحقيقاتي و نظارت اصولي با توجه به ماده (۵) كنوانسيون مشاركت داشته باشند.
(ث) در توسعه و اجراي برنامههاي آموزشي و پرورشي از جمله تقويت ظرفيتسازي ملي به ويژه ظرفيتهاي انساني وسازماني و تبادل يا مأمور نموده كاركنان براي آموزش متخصصين در اين زمينه به ويژه براي كشورهاي در حال توسعه و تسهيل آگاهي عمومي و دسترسي همگان به اطلاعات راجع به تغيير آب و هوا در سطح ملي و در صورت اقتضاء با استفاده از هيأتهاي موجود همكاري نموده و آن را ارتقاء خواهند بخشيد. الگوهاي مناسب براي انجام اين فعاليتها از طريق هيأتهاي مربوط كنوانسيون با توجه به ماده (۶) آن توسعه خواهند يافت.
(ج) اطلاعات مربوط به برنامهها و فعاليتهاي متقبل شده به موجب اين ماده را طبق تصميمهاي مربوط كنفرانس اعضا در گزارش ملي خود درج خواهند كرد.
(چ) در اجراي تعهدات موضوع اين ماده بند (۸) ماده (۴) كنوانسيون را مورد توجه كامل قرار خواهند داد.
ماده ۱۱
۱ـ اعضا در اجراي ماده (۱۰) مفاد بندهاي (۴)، (۵)، (۷)، (۸) و (۹) ماده (۴) كنوانسيون را مدنظر قرار خواهند داد.
۲ـ در زمينه اجراي بند (۱) ماده (۴) كنوانسيون، طبق بند (۳) ماده (۴) و ماده (۱۱)كنوانسيون و از طريق واحدهاي فعال يا واحدهاي مكانيزم مالي كنوانسيون اعضاي توسعه يافته و ساير اعضاي توسعه يافته مندرج در ضميمه (۲) كنوانسيون بايد:
(الف) منابع مالي جديد و اضافي جهت تأمين كل هزينههاي مورد توافق كه اعضاي در حال توسعه در پيشبرد اجراي تعهدات موجود به موجب جزء (الف) بند(۱) ماده (۴) كنوانسيون كه در بند (الف) ماده (۱۰) گنجانده شده متحمل ميشوند را تأمين نمايند.
(ب) همچنين منابع مالي را از جمله براي انتقال فنآوري مورد نياز اعضاي در حال توسعه به منظور تأمين كليه هزينههاي اضافي پيشبرد اجراي تعهدات موجود در بند (۱) ماده (۴) كنوانسيون كه در بند (الف) ماده (۱۰) گنجانده شده و بين يك عضو در حال توسعه و مؤسسه بينالمللي يا موسسات موضوع ماده (۱۱)كنوانسيون طبق آن ماده مورد توافق قرار گرفته است، فراهم خواهند كرد.
در اجراي اين تعهدات بايد لزوم صحت و قابل پيشبيني بودن جريان سرمايهها و اهميت مسئوليت مناسب كه بين كشورهاي توسعه يافته به طور مشترك وجود دارد، درنظرگرفته شود. راهنمايي مكانيزم مالي كنوانسيون در تصميمات مربوط كنفرانس اعضا از جمله تصميمات اتخاذ شده قبل از تصويب اين پروتكل با اعمال تغييرات لازم در مورد مفاد اين بند به كار گرفته خواهد شد.
۳ـ همچنين اعضاي توسعه يافته و ديگر اعضاي توسعه يافته مندرج در ضميمه (۲) كنوانسيون ميتوانند منابع مالي براي اجراي ماده (۱۰) را از طريق مجاري دو طرفه، منطقهاي و ساير مجاري چند جانبه فراهم كنند و اعضاي در حال توسعه نيز ميتوانند از اين منابع سود ببرند.
ماده ۱۲
۱ـ بدينوسيله مكانيزم توسعه پاك تعريف ميشود.
۲ـ هدف از مكانيزم توسعه پاك كمك به اعضاي مندرج نشده در ضميمه (۱) جهت دستيابي به توسعه پايدار و كمك به هدف نهايي كنوانسيون و همچنين مساعدت به اعضاي مندرج در ضميمه (۱) براي نيل به رعايت تعهدات كاهش و محدوديت كمي انتشار به موجب ماده (۳) ميباشد.
۳ـ به موجب مكانيزم توسعه پاك:
الفـ اعضاي مندرج نشده در ضميمه (۱) از فعاليتهاي پروژه كه منجر به كاهش نشر تأييد شده ميشوند، بهره خواهند برد.
بـ اعضاي مندرج در ضميمه (۱) ميتوانند از كاهش نشر تأييد شده كه از فعاليتهاي پروژه مزبور حاصل شده است براي كمك به رعايت تعهدات كاهش و محدوديت كمي نشر به موجب ماده (۳) به گونهاي كه كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند معين كرده است، استفاده نمايند.
۴ـ مكانيزم توسعه پاك منوط به اختيار و راهنمايي كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند، خواهد بود و هيأت اجرايي مكانيزم توسعه پاك بر آن نظارت خواهد كرد.
۵ـ كاهش نشر كه از هر فعاليت پروژهاي حاصل ميشود بايد به وسيله مؤسسات عملياتي كه توسط كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند انتخاب ميگردند براساس موارد زير تأييد گردد.
الف) مشاركت داوطلبانه كه توسط هر عضو مورد بحث پذيرفته شده باشد.
ب) منابع واقعي، قابل اندازهگيري و درازمدت كه با كاهش تغيير آب و هوا ارتباط دارد و
پ) كاهش نشري كه اضافه بر مقداري است كه در غياب فعاليتهاي پروژه تأييد شده حاصل خواهد شد.
۶ـ مكانيزم توسعه پاك در صورت لزوم به تأمين وجه فعاليتهاي پروژهاي تأييد شده كمك خواهد كرد.
۷ـ كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند در نخستين جلسه خود، الگوها و رويههايي را با هدف تضمين شفافيت، كارآيي و قابليت پاسخگويي از طريق مميزي مستقل و تأييد فعاليتهاي پروژه، تعيين خواهد كرد.
۸ـ كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند تضمين خواهد نمود كه بخشي از عايدات فعاليتهاي پروژه تأييد شده براي تأمين هزينههاي اجرايي و نيز كمك به اعضاي در حال توسعهاي كه بويژه در برابر تأثيرات نامطلوب تغيير آب و هوا از لحاظ تأمين هزينههاي انطباِ آسيب پذير هستند، به كار ميرود.
۹ـ مشاركت به موجب مكانيزم توسعه پاك از جمله در فعاليتهاي موضوع جزء (الف) بند (۳) فوِ و كسب كاهش نشر تأييد شده، ميتواند مؤسسات خصوصي و يا دولتي را در برگيرد و تابع هر گونه راهنمايي كه ممكن است توسط هيأت اجرايي مكانيزم توسعه پاك ارايه گردد، ميباشد.
۱۰ـ كاهش نشر تأييد شده كه در طي دوره زماني از سال ۲۰۰۰ ميلادي (۱۳۷۹ هجري شمسي) تا آغاز اولين دوره تعهد به دست آمده است ميتواند جهت كمك به تحقق رعايت در اولين دوره تعهد به كار رود.
۱۱ـ كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند در چهارمين جلسه خود مفاهيم ضمني بند (۱۰) فوِ را تجزيه و تحليل خواهد كرد.
ماده ۱۳
۱ـ كنفرانس اعضا كه ركن عالي كنوانسيون است، به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت خواهد كرد.
۲ـ اعضاي كنوانسيون كه عضو اين پروتكل نيستند، ميتوانند به عنوان ناظر در جريان هر يك از جلسات كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند، شركت داشته باشند. هنگامي كه كنفرانس اعضا به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند، اتخاذ تصميمات به موجب اين پروتكل تنها توسط آن اعضايي انجام خواهد شد كه عضو اين پروتكل هستند.
۳ـ زماني كه كنفرانس اعضا به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند، هر عضو دفتر كنفرانس اعضا كه نماينده يك عضو كنوانسيون ميباشد كه در آن زمان عضو پروتكل نيست، به وسيله عضو ديگري كه از ميان اعضاي اين پروتكل و توسط آنها انتخاب ميگردد، جايگزين خواهد شد.
۴ـ كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند اجراي اين پروتكل را به طور منظم بررسي و در حوزة اختيار خود براي ترغيب اجراي مؤثر آن، تصميمات لازم را اتخاذ خواهد كرد. كنفرانس وظايفي را كه توسط پروتكل به آن محول شده، انجام خواهد داد:
الفـ اجراي اين پروتكل توسط اعضا، اثرات كلي ناشي از اقدامات انجام شده به موجب اين پروتكل بويژه اثرات زيست محيطي، اقتصادي و اجتماعي و نيز تأثيرات فزاينده و مقدار پيشرفتي كه در جهت هدف كنوانسيون حاصل شده را بر پايه كليه اطلاعات در دسترس آن طبق مفاد اين پروتكل ارزيابي خواهد كرد.
بـ با توجه به بررسيهاي مقرر به موجب جزء (ت) بند (۲) ماده (۴) و بند (۲) ماده (۷) كنوانسيون، در پرتو هدف كنوانسيون و تجربياتي كه از اجراي كنوانسيون بدست آمده و تكامل تدريجي آگاهي علمي و فني، تعهدات اعضا به موجب اين پروتكل را به صورت دورهاي مورد رسيدگي قرار خواهد داد و در اين خصوص گزارشات منظم درباره اجراي اين پروتكل را بررسي و تصويب خواهد نمود.
پـ تبادل اطلاعات در مورد اقدامات اتخاذ شده توسط اعضا براي پرداختن به موضوع تغيير آب و هوا و تاثيرات آن را با توجه به شرايط، مسئوليتها و تواناييهاي متفاوت اعضا و تعهدات مربوط آنها به موجب اين پروتكل ترغيب و تسهيل خواهد نمود.
تـ به درخواست دو يا تعداد بيشتري از اعضا هماهنگي اقدامات اتخاذ شده توسط آنها براي پرداختن به موضوع تغييرات آب و هوا و تاثيرات آن را با توجه به شرايط، مسئوليتها و تواناييهاي متفاوت اعضا و تعهدات مربوط آنها به موجب اين پروتكل را تسهيل خواهد نمود.
ثـ طبق هدف كنوانسيون و مفاد اين پروتكل و توجه كامل به تصميمات مربوط كنفرانس اعضا، توسعه و بهبود دورهاي روشهاي قابل مقايسه براي اجراي مؤثر اين پروتكل اعضاء (كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند) با آن موافقت كرده ترغيب و هدايت خواهد نمود.
جـ موارد ضروري براي اجراي اين پروتكل را توصيه خواهد كرد.
چـ براي بسيج منابع مالي طبق بند (۲) ماده (۱۱) تلاش خواهد كرد.
حـ هيأتهاي فرعي را كه براي اجراي اين پروتكل ضروري بنظر ميرسند تاسيس خواهد نمود.
خـ در صورت اقتضا خدمات و همكاري و اطلاعات تهيه شده توسط سازمان بينالمللي ذيصلاح و هيأتهاي بينالدولي و غيردولتي را درخواست و مورد استفاده قرار خواهد داد.
دـ وظايفي را كه ممكن است براي اجراي اين پروتكل لازم باشد، انجام داده و كارهاي محوله ناشي از تصميم كنفرانس اعضا را بررسي خواهند كرد.
۵ـ آيين كار كنفرانس اعضا و تشريفات مالي كنوانسيون با اعمال تغييرات لازم به موجب اين پروتكل اعمال خواهد شد مگر در مواردي كه كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند به اتفاِ آراء به گونه ديگري تصميمگيري كرده باشد.
۶ـ اولين جلسه كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند توسط دبيرخانه به دنبال اولين جلسه كنفرانس اعضا كه بعد از تاريخ لازمالاجرا شدن اين پروتكل برنامه ريزي شده است، تشكيل خواهد شد. جلسات عادي بعدي كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند هر سال و به دنبال جلسات عادي كنفرانس اعضاء تشكيل خواهد شد مگر در صورتي كه كنفرانس اعضاء كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند به گونه ديگري تصميمگيري كرده باشد.
۷ـ جلسات فوِالعاده كنفرانس اعضاء كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند در مواقع ديگري تشكيل خواهد شد كه به وسيله كنفرانس اعضاء كه به عنوان اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند ضروري تشخيص داده شود يا به درخواست كتبي هر يك از اعضاء مشروط بر اينكه ظرف شش ماه از زمان ارسال درخواست به اعضاء توسط دبيرخانه حداقل يك سوم اعضا از آن حمايت كنند.
۸ـ سازمان ملل متحد، آژانسهاي تخصصي آن و آژانس بينالمللي انرژي اتمي و نيز هر كشور عضو آنها يا ناظر در آنها كه عضو كنوانسيون نيستند ميتوانند در جلسات كنفرانس اعضاء كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند به عنوان ناظر نمايندگي داشته باشند. هر هيأت يا آژانس اعم از ملي يا بينالمللي، دولتي يا غيردولتي كه در مورد موضوعات مشمول اين پروتكل واجد شرايط هستند و دبيرخانه را از خواسته خود مبني بر نمايندگي داشتن به عنوان ناظر در جلسه كنفرانس اعضاء كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند مطلع ساخته باشند نيز ميتوانند به عنوان ناظر پذيرفته شوند، مگر اينكه حداقل يك سوم اعضاي حاضر با آن مخالفت كنند. پذيرش و شركت ناظرين با رعايت آئين كار موضوع بند (۵) فوِ خواهد بود.
ماده ۱۴
۱ـ دبيرخانهاي كه به موجب ماده (۸) كنوانسيون تاسيس شده است به عنوان دبيرخانه اين پروتكل انجام وظيفه خواهدكرد.
۲ـ بند (۲) ماده (۸) كنوانسيون در مورد وظايف دبيرخانه و بند (۳) ماده (۸) كنوانسيون درباره ترتيبات ايجاد شده براي وظائف دبيرخانه با اعمال تغييرات لازم، در مورد اين پروتكل اعمال خواهد شد. به علاوه دبيرخانه وظائفي را كه به موجب اين پروتكل به آن محول شده است، انجام خواهد داد.
ماده ۱۵
۱ـ هيأت فرعي مشاوره علمي و فني و هيات فرعي اجرايي كه به موجب مواد (۹) و (۱۰) كنوانسيون تاسيس شدهاند به ترتيب به عنوان هيات فرعي مشاوره علمي و فني و هيأت فرعي اجرايي اين پروتكل فعاليت خواهند كرد. مفاد مربوط به وظائف اين دو هيات به موجب كنوانسيون با اعمال تغييرات لازم، در مورد پروتكل به ترتيب به دنبال اجلاس هيات فرعي مشاوره علمي و فني و هيأت فرعي اجرايي اين پروتكل به ترتيب به دنبال اجلاس هيأت فرعي مشاوره علمي و فني و هيأت فرعي اجرايي كنوانسيون تشكيل خواهد شد.
۲ـ آن دسته از اعضاي كنوانسيون كه عضو اين پروتكل نميباشند ميتوانند به عنوان ناظر در جريان جلسات هياتهاي فرعي حضور داشته باشند. هنگامي كه هياتهاي فرعي به عنوان هياتهاي فرعي اين پروتكل فعاليت ميكنند اتخاذ تصميمات به موجب اين پروتكل تنها به وسيله اعضاي اين پروتكل انجام خواهد شد.
۳ـ هنگامي كه هياتهاي فرعي كه به موجب مواد (۹) و (۱۰) كنوانسيون تأسيس شدهاند، وظائف خود را در مورد موضوعات مربوط به اين پروتكل انجام ميدهند، هر عضو دفاتر هيأتهاي فرعي مزبور كه نماينده يك عضو كنوانسيون است كه در آن زمان عضو اين پروتكل نيست، توسط عضو اضافي كه از بين اعضاي اين پروتكل و توسط خود آنها انتخاب ميشود جايگزين خواهد شد.
ماده ۱۶
كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند به محض امكان، اعمال اين پروتكل را بررسي خواهد نمود و در صورت اقتضا فرآيند شورايي چند جانبه موضوع ماده (۱۳) كنوانسيون را با توجه به تصميمات مربوطي كه ممكن است توسط كنفرانس اعضا گرفته شده باشد، اصلاح خواهد نمود هر فرآيند شورايي چند جانبه كه در مورد اين پروتكل اعمال ميشود، بدون لطمه زدن به رويهها و مكانيزمهايي كه مطابق ماده (۱۷) ايجاد شده، عمل خواهد نمود.
ماده ۱۶ مكرر
كنفرانس اعضاء اصول، الگوها، قواعد و رهنمودهاي مربوط را به ويژه براي تأييد، گزارش و مسئوليت تجارت نشر تعريف خواهد كرد. اعضاي مندرج در ضميمه (ب) ميتوانند در تجارت نشر در جهت اجراي تعهدات خود به موجب ماده (۳) شركت كنند. اين تجارت مكمل فعاليتهاي داخلي در جهت ايفاي تعهدات كاهش و محدوديت كمي انتشار به موجب ماده مذكور باشد.
ماده ۱۷
كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند در اولين جلسه خود، رويهها و مكانيزمهاي مناسب و مؤثري را براي تعيين و مورد بحث قرار دادن موارد عدم رعايت مفاد اين پروتكل، از جمله از طريق تهيه فهرست گزارشي از نتايج با توجه به علت، نوع درجه و دفعات عدم رعايت، تصويب خواهد نمود. هر يك از رويهها و مكانيزمها به موجب اين ماده كه متضمن نتايج الزامآور باشد، از طريق اصلاحيه اين پروتكل تصويب خواهد شد.
ماده ۱۸
مفاد ماده (۱۴) كنوانسيون در مورد حل و فصل اختلافها با اعمال تغييرات لازم، در مورد اين پروتكل اعمال خواهد شد.
ماده ۱۹
۱ـ هرعضو ميتواند اصلاحيههايي را در مورد اين پروتكل پيشنهاد دهد.
۲ـ اصلاحيههاي اين پروتكل در جلسه عادي كنفرانس اعضا كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند تصويب خواهد شد. متن هر اصلاحيه پيشنهادي اين پروتكل توسط دبيرخانه حداقل (۶) ماه قبل از جلسهاي كه در آن اصلاحيه جهت تصويب پيشنهاد ميشود، به كليه اعضا ارسال خواهد شد. دبيرخانه همچنين متن هر يك از اصلاحيههاي شده را به اعضا و امضاكنندگان كنوانسيون و جهت اطلاع به امين اسناد ارسال خواهد كرد.
۳ـ اعضا براي نيل به اتفاِ آراء در مورد هر اصلاحيه پيشنهادي اين پروتكل همه تلاش خود را به كار خواهند گرفت. اگر تمام تلاشها براي نيل به اتفاِ آراء به نتيجه نرسد و توافقي حاصل نشده باشد، به عنوان آخرين راه، اصلاحيه با رأي اكثريت سه چهارم حاضر و رأيدهنده در جلسه تصويب خواهد شد. اصلاحيه تصويب شده توسط دبيرخانه به امين اسناد ارسال خواهد شد و وي آن را براي پذيرش به تمامي اعضا ارسال خواهد نمود.
۴ـ اسناد پذيرش مربوط به اصلاحيه، نزد امين اسناد توديع خواهد شد. اصلاحيهاي كه طبق بند (۳) فوِ به تصويب رسيده است. در نودمين روز پس از تاريخ دريافت اسناد پذيرش سه چهارم اعضاي اين پروتكل توسط امين اسناد در مورد اعضايي كه آن را پذيرفتهاند، لازمالاجرا خواهد شد.
۵ـ اصلاحيه براي هر عضو ديگر، در نودمين روز پس از تاريخي كه در آن، عضو مزبور اسناد پذيرش اصلاحيه مذكور را نزد امين اسناد توديع نمايد، لازمالاجرا خواهد شد.
ماده۲۰
۱ـ ضميمههاي اين پروتكل بخش تفكيك ناپذير آن را تشكيل خواهند داد وارجاع به اين پروتكل همزمان در حكم ارجاع به ضمائم آن ميباشد مگر اينكه به گونه ديگري به طور صريح پيشبيني شده باشد. هر ضميمهاي كه بعد از لازمالاجرا شدن اين پروتكل تصويب گردد منحصر به فهرستها، اشكال و ديگر موارد توصيفي خواهد بود كه داراي ويژگي علمي، فني، رويهاي يا اجرايي است.
۲ـ هر عضوي ميتواند درباره الحاِ ضميمهاي به اين پروتكل و اصلاح ضمائم اين پروتكل پيشنهاداتي را ارايه دهد.
۳ـ ضميمههاي اين پروتكل و اصلاحيههاي ضميمههاي آن در جلسه عادي كنفرانس كه به عنوان اجلاس اعضاي اين پروتكل فعاليت ميكند تصويب خواهد شد. متن هر ضميمه پيشنهادي يا اصلاحيه ضميمه توسط دبيرخانه حداقل (۶) ماه قبل از جلسهاي كه در آن موارد مزبور براي تصويب پيشنهاد شده به اعضا ارسال خواهد شد. دبيرخانه همچنين متن هر ضميمه پيشنهادي يا اصلاحيه ضميمه را به اعضا و امضاكنندگان كنوانسيون و جهت اطلاع به امين اسناد ارسال خواهد نمود.
۴ـ اعضا براي نيل به اتفاِ آراء در مورد هر ضميمه پيشنهادي يا اصلاحيه ضميمه همه تلاش خود را به كار خواهند گرفت. اگر تمام تلاشها براي نيل به اتفاِ آراء به نتيجه نرسند و توافقي حاصل شده باشد به عنوان آخرين راه، ضميمه يا اصلاحيه ضميمه با رأي اكثريت سه چهارم اعضاي حاضر و رأيدهنده در جلسه تصويب خواهد شد. ضميمه يا اصلاحيه تصويب شده، توسط دبيرخانه به امين اسناد ارسال خواهد شد و وي آن را براي پذيرش به تمام اعضاء ارسال خواهد كرد.
۵ـ هر ضميمهاي به جزء ضميمههاي (الف) و (ب) كه طبق بندهاي (۳) و (۴) فوِ به تصويب رسيده يا اصلاح شده باشد، در مورد تمامي اعضاي اين پروتكل ۶ ماه بعداز تاريخ مكاتبه امين اسناد با اعضاي مزبور در مورد تصويب يا اصلاح ضميمه، لازمالاجرا خواهد شد. جزء در مورد اعضايي كه ظرف مدت مزبور عدم پذيرش ضميمه يا اصلاحيه ضميمه را به طور كتبي به امين اسناد اعلام كرده باشند. ضميمه يا اصلاحيه ضميمه در مورد اعضايي كه از اعلام عدم پذيرش خود انصراف دادهاند در نودمين روز بعد از تاريخ دريافت اعلام انصراف مزبور توسط امين اسناد، لازمالاجرا خواهد شد.
۶ـ اگر تصويب ضميمه يا اصلاحيه ضميمه مستلزم اصلاح اين پروتكل باشد، آن ضميمه يا اصلاحيه ضميمه تا قبل از اينكه پروتكل لازمالاجرا نشود، لازمالاجرا نخواهد شد.
۷ـ اصلاحيه ضميمههاي (الف) و (ب) اين پروتكل طبق رويه مذكور در ماده (۱۹) تصويب و لازمالاجرا خواهد شد مشروط بر اينكه هر اصلاحيه ضميمه (ب) تنها با موافقت كتبي عضو مربوط تصويب گردد.
ماده ۲۱
۱ـ هر عضو يك رأي خواهد داشت مگر در مواردي كه دربند (۲) زير پيشبيني شدهاست .
۲ـ سازمانهاي وحدت اقتصادي منطقهاي در موضوعاتي كه در حيطه صلاحيت آنها است، از حق رأي خود باتعداد رأيهايي معادل تعداد دولتهاي عضو خود كه عضو اين پروتكل هستند، استفاده خواهند كرد. در صورتي كه هر يك از دولتهاي عضو چنين سازماني از حق رأي خود استفاده كند، سازمان از حق رأي خود استفاده نخواهد كرد و برعكس.
ماده ۲۲
دبيركل سازمان ملل متحد، امين اسناد اين پروتكل خواهد بود.
ماده ۲۳
۱ـ اين پروتكل براي امضاء مفتوح خواهد بود و منوط به تنفيذ پذيرش يا تصويب كشورها و سازمانهاي وحدت اقتصادي منطقهاي كه عضو كنوانسيون هستند، ميباشد، اين پروتكل در مقر سازمان ملل متحد در نيويورك از تاريخ ۱۶ مارس ۱۹۹۸ الي ۱۵ مارس ۱۹۹۹ (۲۵/۱۲/۱۳۷۶ الي ۲۴/۱۲/۱۳۷۷ هجري شمسي) براي امضا مفتوح خواهد بود. اين پروتكل بعد از تاريخ بسته شدن آن براي امضاء براي الحاِ مفتوح خواهد بود. اسناد تنفيذ، پذيرش، تصويب، تأييد يا الحاِ نزد امين اسناد توديع خواهد شد.
۲ـ هر سازمان وحدت اقتصادي منطقهاي كه بدون آنكه كشورهاي عضو آن عضو پروتكل باشند عضو اين پروتكل ميشود، نسبت به كليه تعهدات به موجب اين پروتكل ملزم ميباشد. در مورد سازمانهاي مزبور كه يك يا چند كشور عضو آن، عضو اين پروتكل باشند، سازمان و كشورهاي عضو آن بايد در مورد مسئوليتهاي مربوط خود براي اجراي تعهداتشان به موجب اين پروتكل تصميمگيري كنند. در چنين مواردي، سازمان و كشورهاي عضو آن مجاز نخواهند بود به طور همزمان حقوِ مربوط به اين پروتكل را اعمال كنند.
۳ـ سازمانهاي وحدت اقتصادي منطقهاي بايد حدود صلاحيت خود را در مورد موضوعاتي كه در اين پروتكل مورد حكم قرار گرفته است، در اسناد تنفيذ، پذيرش، تصويب يا الحاِ خود تبيين كنند. اين سازمانها همچنين بايد امين اسناد را كه به نوبة خود بقيه اعضا را مطلع ميسازد، در جريان هر تغيير اساسي در حدود صلاحيت خود قرار دهند.
ماده ۲۴
۱ـ اين پروتكل در نودمين روز بعد از تاريخي كه حداقل (۵۵) عضو كنوانسيون، كه شامل آن دسته اعضاي مندرج در ضميمه (۱) باشند كه در مجموع حداقل ۵۵% كل ميزان انتشار دياكسيدكربن سال ۱۹۹۰ ميلادي (۱۳۶۹ هجري شمسي) اعضاي مندرج در ضميمه (۱) را توليد كردهاند، اسناد مربوطه به تنفيذ ،پذيرش ،تصويب، يا الحاِ خود را ارايه دهند، لازمالاجرا خواهد شد.
۲ـ از نظر اين ماده «ميزان انتشار كل دياكسيدكربن اعضاي مندرج در ضميمه (۱) در سال ۱۹۹۰ ميلادي (۱۳۶۹ هجري شمسي) به معناي مقداري است كه در زمان تصويب اين پروتكل يا قبل از آن توسط اعضاي مندرج در ضميمه (۱) در اولين مكاتبات ملي آنها طبق ماده (۱۲) كنوانسيون ارايه كردهاند، ذكر شده است.
۳ـ اين پروتكل در مورد هر كشور يا سازمان وحدت اقتصادي منطقهاي كه بعد از انجام شرايط مندرج در بند فوِ، اين پروتكل را تنفيذ، قبول يا تصويب كند يا به آن ملحق شود، در نودمين روز پس از تاريخ توديع سند تنفيذ، پذيرش، تصويب يا الحاِ آن، لازمالاجرا خواهد شد.
۴ـ از نظر اين ماده، هر سندي كه توسط سازمان وحدت اقتصادي منطقهاي توديع گرديده، علاوه بر اسناد توديع شده توسط كشورهاي عضو اين سازمان محاسبه نخواهد شد.
ماده ۲۵
هيچگونه حق شرطي را نميتوان براي اين پروتكل منظور نمود.
ماده ۲۶
۱ـ در هر زمان پس از گذشت سه سال از تاريخ لازمالاجرا اين پروتكل براي يك عضو آن عضو ميتواند با ارسال اطلاعيه كتبي به امين اسناد از اين پروتكل كنارهگيري نمايد.
۲ـ اين كنارهگيري بعد از خاتمه يكسال از زمان دريافت اطلاعيه كنارهگيري توسط امين اسناد يا تاريخ مؤخري كه ممكن است در اطلاعيه انصراف تعيين شده باشد، قابل اجرا خواهد شد.
۳ـ اعلام انصراف هر عضو از كنوانسيون به عنوان انصراف از اين پروتكل نيز تلقي ميگردد.
ماده ۲۷
نسخه اصلي اين پروتكل كه متنهاي عربي، چيني، انگليسي، فرانسوي، روسي و اسپانيولي آن از اعتبار يكسان برخوردار هستند نزد دبيركل سازمان ملل متحد توديع خواهد شد.
تنظيم شده در كيوتو در دهمينروز دسامبر هزار و نهصد و نود و هفت ميلادي (۱۹/۹/۱۳۷۶ هجري شمسي).
ضميمه (الف)
گازهاي گلخانهاي
دي اكسيدكربن ( ۲ CO )
متان ۴ CH
اكسيد نيتروژن O) ۲ (N
هيدروفلوروكربنها ( HFCs )
پرفلوروكربنها( (PFCs
سولفوروهگزافلوريد( ۶ (SF
طبقهبندي بخشها / منابع
انرژي
احتراِ سوخت
صنايع انرژي
صنايع توليدي و ساخت
حمل و نقل
ساير بخشها
ساير
انتشار فرار ناشي از سوختها
سوختهاي جامد
گازهاي طبيعي و نفت
ساير
فرايندهاي صنعتي
فرآوردههاي معدني
صنايع شيميايي
توليد فلزات
ساير توليدات
توليد هالوكربنها و سولفوروهگزافلوريد
مصرف هالوكربنها و سولفوروهگزافلوريد
مصرف حلالها وديگر محصولات كشاورزي
تخمير رودهاي
مديريت كود
كاشت برنج
خاكهاي كشاورزي
سوزاندن تجويز شده زمينهاي هموار
سوزاندن باقيمانده مواد كشاورزي در مزارع
ساير
ضايعات
دفع ضايعات جامد روي زمين
مديريت فاضلاب
سوزاندن مواد زايد
ساير
ضميمه (ب)
اعضاء تعهدات مربوط به حد كمي ميزان انتشار يا كاهش (تغيير درصد از سال يا دوره مبنا)
استراليا ۱۰۸
اتريش ۹۲
بلژيك ۹۲
* بلغارستان ۹۲
كانادا ۹۴
* كرواسي ۹۵
* جمهوري چك ۹۲
دانمارك ۹۲
* استوني ۹۲
اتحاديه اروپا (۱) ۹۲
فنلاند ۹۲
فرانسه ۹۲
آلمان ۹۲
يونان ۹۲
* مجارستان ۹۴
ايسلند ۱۱۰
ايرلند ۹۲
ايتاليا ۹۲
ژاپن ۹۴
*لتوني ۹۲
ليختن اشتاين ۹۲
* ليتواني ۹۲
لوكزامبورگ ۹۲
موناكو ۹۲
هلند ۹۲
نيوزيلند ۱۰۰
نروژ ۱۰۱
* لهستان ۹۴
پرتغال ۹۲
* روماني ۹۲
* فدراسيون روسيه ۱۰۰
* اسلوواكي ۹۲
* اسلووني ۹۲
اسپانيا ۹۲
سوئد ۹۲
سوئيس ۹۲
* اكراين ۱۰۰
پادشاهي بريتانياي كبير و ايرلند شمالي ۹۲
ايالات متحده آمريكا ۹۳
* كشورهايي كه در حال فرآيند عبور به سوي اقتصاد بازار ميباشند.
۱) اتحاديه اروپا و كشورهاي عضو آن تعهدات مربوط به خود به موجب بند (۱) ماده (۳) را طبق مفاد ماده (۴) انجام خواهند داد